Hayatının her devrinde Erzurumluluğuyla iftihar eden, avukat tabelasına ve kartvizitine Erzurumlu Hüseyin Avni yazan, gerçek Erzurumluluğun simgesi olan bu kişinin hayatı hep mücadelelerle geçer. Birinci Dünya Savaşı'nda Kafkas Cephesi'nde dört yıl savaşan, Milli Mücadele'nin meşalesini yakan Erzurum Kongesi'nin hazırlıklarına katılan, Mustafa Kemal Paşa beklendiği için geç başlayan bu Kongre Milli Mücadele'nin başlangıcı olur. H. Avni Bey Kongre'den sonra Erzurum Milletvekili olarak son Osmanlı Meclis-i Mebusanı'na katılır. Burada alınan Misak-i Milli kararlarına hayatının sonuna kadar bağlı kalır. 23 Nisan 1920'de açılan Birinci Büyük Millet Meclisi'ne İstanbul'dan gelerek katılır. İlk Meclis'te hürriyet ve demokrasiye dayanan adil bir devlet anlayışının sesi olur. Silahı, askeri, muhafızı yoktur; davası ve cesareti vardır. Mustafa Kemal Paşa önderliğinde kurulan Birinci Grupa karşı Hüseyin Avni Bey ve arkadaşları İkinci Grupu kurarlar. Bu iki grupta amaç ve dava ayrılığı yoktur, görüş ayrılıkları vardır. Hüseyin Avni Bey İkinci Meclis'e alınmadığı gibi yıllarca gözetim altında tutulur. İstiklal Mahkemesi'nde yargılanır, beraat eder, avukatlık yapar. Tek parti döneminde Erzurum'da bağımsız milletvekili adayı olmak ister, çok partili döneme geçildiğinde Milli Kalkınma Partisini Nuri Demirdağ ile kurar, dergi çıkarır. Hayatının son döneminde noterlik yapar.

Hüseyin Avni Ulaş ittihatçı olmadı, Paşalar arası mücadelede yer almadı. 1922 senesinde Meclis'te yapılan ankete verdiği cevabı iyi tahlil etmek gerekir.

Bu kitapta Hüseyin Avni Ulaş'ın hayatı, karakteri ve fikirleri verilirken, lehinde ve aleyhindeki bütün yazılar toplandı, onun şahsi belgeleri bir araya getirildi: Erzurum Askerlik Şubesi terhis cüzdanı, Erzurum Vilayeti Nüfus Memurluğu'ndan nüfus kaydı, Devlet-i Aliye-i Osmaniye Darülfünun mezuniyet şahadetnamesi, Büyük Millet Meclisi'nin Hüseyin Avni Bey'e verdiği yeşil şeritli İstiklal Madalyası, İstanbul'da yaptığı 5. Noterliğe ait bazı görsel malzemeler.

2017 yılında Türkiye Cumhuriyeti zor bir dönemden geçiyor. Vatanına bağlı, milletini seven, vicdanı hür, demokrat, bağımsız ve adaletten sapmayan özü, sözü, fikri ve davranışlarıyla yeni Hüseyin Avnilere ihtiyacımız var.