Bu kitapta Türk kültür ve uygarlıklarını üreten eğitim olgusu, kişiler, olaylar ve söylemler boyutlarında ele alınmaktadır. Çalışma, yazarın eğitim tarihinin yöntem ve teknikleri doğrultusunda tarihsel ve sosyolojik deneyimlerini öne çıkarmaktadır. Buna göre Türk eğitimi İslâm öncesi dönem, İslâm etkisindeki dönem, Selçuklu, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemleri olmak üzere ana evrelerde tasarlanmıştır. Eğitimsel olaylar ve bu olaylar üzerinde kuramsal ve deneyimsel katkıları olan kişiler ve onların söylemleri ise bu kitabın en özgün yanını oluşturmaktadır. Türk Eğitim Tarihi lisans dersinin kur tanımı dikkate alınarak hazırlanan bu kitap, aynı zamanda eğitimin Türk kültüründeki serüvenini felsefi ve sosyolojik planda merak eden ortalama okurların ve aydınların da bu çerçevedeki entelektüel ilgilerine cevap verecek ayrıntılara sahiptir.
İÇİNDEKİLER
1. BÖLÜM ESKİ TÜRKLERDE EĞİTİM
Eski Türkler
Eski Türk Kültürünün Kaynakları
Eski Türk Kültürünün Tanıkları Olarak Sözlü Kaynaklar
Destan Nedir?
İlk Yazılı Kaynaklar
Eski Türklerde (İslâm Öncesi Dönem) Eğitimin Genel Özellikleri
2. BÖLÜM EĞİTİMDE İSLÂMİYETİN ETKİSİ İLK İSLÂMİ ETKİLER (İSLÂMLAŞMA) DÖNEMİNDE TÜRK TOPLULUKLARINDA EĞİTİM
Hoca Ahmet Yesevî Ve Dîvân-I Hikmet
Yusuf Has Hacip Ve Kutadgu Bilig
Dede Korkut Hikâyeleri
İbn-İ Fadlan Seyahatnamesi
Kaşgarlı Mahmut Ve Dîvân-I Lügatit-Türk
3. BÖLÜM İLK EĞİTİM KURUMLARI
Sıbyan (Sübyan)/Mahalle Mektepleri
Medreseler
Medrese Hakkında Özgün Bir Değerlendirme: Medrese/The Madrasa
Medresenin Resmen Kabulü Ve Kontrolü
Devrin Ünlü Eğitimcileri
Farabî (870-950)
İbn-İ Sina (980-1037)
Bîrûnî /El-Beyrûnî (973-1048)
4. BÖLÜM EĞİTİMDE SELÇUKLU GELENEĞİ
Eğitim Ve Kültür (Genel)
Dönemin Bir Eğitim Ve Kültür Tanığı Olarak İbn-İ Battuta Seyahatnamesi
Selçuklularda Mesleki Ve Toplumsal Bir Örgüt Olarak Ahilik
Anadoluda Bir Kadın Örgütü: Bâcıyân-I Rum
Selçuklularda Özel Bir Eğitim Kurumu: Gulamhâneler
Selçuklularda Barış Ve Hoşgörü Kültürü Ve Eğitimi
Hünkâr Hacı Bektaş Veli ( 1248-1337)
Yunus Emre (1238?-1320)
Mevlânâ Muhammed Celâleddin/Mevlânâ Celâleddin-İ Rûmî
5. BÖLÜM EĞİTİMDE OSMANLI GELENEĞİ: KURULUŞ, YÜKSELİŞ VE TANZİMAT DÖNEMLERİ
A. OSMANLI KURULUŞ YILLARINDA EĞİTİM VE KÜLTÜR
Kuruluş Dönemi Eğitimi
İznik Ve İlk Osmanlı Medresesi
Başkent Bursa Ve Medreseleri
Devrin Bilge Kişileri
Kuruluş Yıllarında Meslekî Eğitim Ve Ahilik
B. YÜKSELİŞ DÖNEMİNDE (KLÂSİK DÖNEMDE) EĞİTİM
Yükseliş Döneminin İki Ünlü Medresesi: Fatih Ve Süleymaniye Medreseleri
Fatih Medreseleri
Resmi Kaynaklar
Tükürük Fermanı
Fatih Medreselerinde Ünlü Bir Tartışma: Tehâfüt
Süleymaniye Medreseleri
Enderûn Mektebi
Şehzâdegân Mektebi
Kişiler
Kâtip Çelebi (1609-1657)
Kınalızâde Ali Çelebi (1609-1656)
Ali Kuşçu (?- 1474)
C. TANZİMAT DÖNEMİ
Tanzimat Döneminde Batılılaşma, Aydınlar Ve Eğitim
Batıyı Algılama Örneği Olarak İki Osmanlı Aydını: Münif Paşa Ve Ali Suavi
D. TANZİMAT EĞİTİMCİLERİ: KİŞİLER, ESERLER VE ETKİNLİKLER
Batılılaşmanın Eğitim Kanadı
Tanzimat Eğitimi Ve Eğitim Çalışmaları
Mehmet Tahir Münif Paşa (1830-1910)
Ali Suavi (1839-1878)
Ahmet Cevdet Paşa (1823-1895)
Maarif Nâzırlığı (Eğitim Bakanlığı)
Ahmet Mithat Efendi (1844-1912)
6. BÖLÜM EĞİTİMDE OSMANLI GELENEĞİ: GERİLEME VE DÖNÜŞÜM YILLARI
XVIII. Yüzyılda Bir Vizyon Adamı: Koçi Bey
Dönüşüm Yıllarında Eğitim
Çocuk Eğitiminin Önemi (Ehemmiyet-İ Terbiye-İ Sıbyan)
Eğitimde Öncelik Tartışmaları: Nereden Başlamalı?
Kitle Eğitiminde İlk Osmanlı Bilimsel Ve Eğitimsel Kuruluşları
Encümen-İ Dâniş
İlmî Ve Meslekî Cemiyetler
Cemiyet-İ İlmiye-İ Osmaniye
Bilginin Halka İntikali (Yaygınlaştırılması) Sorunu Ve Ansiklopedicilik
Bilginin Halka İntikal Aracı Olarak Ansiklopedi: Kâmusul-Ulûm Vel- Maârif
7. BÖLÜM EĞİTİMDE OSMANLI GELENEĞİ: MEŞRUTÎ YILLARDA EĞİTİM
I Meşrutiyet Ve Eğitim Çalışmaları
Eğitimin Örgün Ve Kavramsal Sorunları
II. Meşrutiyet Döneminin Ünlü Eğitimcileri
Tevfik Fikret (1867-1915)
Emrullah Efendi (1858-1914)
Satı Bey (1880-1968)
Ziya Gökalp (1876-1924)
Ethem Nejat (1882-1921)
Prens Sabahattin(1877-1948)
8. BÖLÜM ATATÜRK DÖNEMİNDE EĞİTİM
Eğitimde Akademik Katkı
İsmail Hakkı Baltacıoğlu (1886-1978)
Halil Fikret Kanad (1892-1974)
Sadrettin Celal Antel (1890-1954)
Hıfzırrahman Raşit Öymen (1899-1797)
Nafi Atıf Kansu (1890-1949)
Hasan Ali Yücel (1897- 1961)
Hasip Ahmet Aytuna (1895-1980)
Osman Nuri Ergin (1883-1961)
Dönemin Eğitim Alanındaki Süreli Yayınları
Eğitimde Bir İcraat Adamı: Mustafa Necati (1894-1929)
Tevhid-İ Tedrisat Kanunu
Yabancı Eğitimcilerin Dönem Eğitimine Katkıları
Dewey Raporu
Kühne Raporu
Millet Mektepleri Uygulaması
Atatürkün Eğitim Vizyonu
9. BÖLÜM EĞİTİM MİRASININ GENEL GÖRÜNÜMÜ YA DA TÜRK EĞİTİM TARİHİNİN BİR BİLANÇO DENEMESİ
Aydınlar ve Eğitim